Korkularımız, umutlarımız ve hatta inanç şekillerimiz dahi tarih boyunca gökyüzüne göre şekillendi. Belki bir Copernicus ya da Galileo olamayız ama ruhumuzu sonsuzluklarda dinlendirebiliriz. Kim bilir belki de bir ufo ya da kuyruklu yıldızı bile gözlerimizle yakalayabiliriz.
Ahşap boyamaktan sıkıldınız. Vücudunuzu şekillendiren sporlardan da… Eve kapandığınız günlerde ertelediğiniz tüm filmleri izleyip kitap listenizi de temizlediniz. Artık kendinize yepyeni bir uğraş arıyorsunuz. O zaman sizin için nefis bir önerimiz var. Bu yazımızı okuduktan sonra, evinizin salonundan veya balkonunuzdan yıldızlara ışınlanabilir, kendinize bambaşka galaksilerde yer bulabilirsiniz. Biraz olsun, gökyüzü cisimlerine ve astrolojiye ilginiz varsa ‘gökyüzü gözlemciliği’ ya da diğer adıyla ‘amatör gök bilimcilik’ tam da size göre bir uğraş olabilir.
NEDİR BU GÖKYÜZÜ GÖZLEMCİLİĞİ?
Dedik ya, gökyüzü ilginizi çekiyorsa asla yalnız değilsiniz. Hiçbir zaman da yalnız olmadınız. Çünkü insanlar tarihin her anında engin göklere bakarak, bu sonsuzluğu gözlemleyerek şekillendirdi hayatını. Bu açıdan düşünüldüğünde, tarih sahnesinde gökleri anlamlandıran atalarımızdan daha şanslısıyız. Sizi bilemeyiz ama biz bir Copernicus ya da Galileo da değiliz. Ancak iki gruba ayrılan gök bilimcilerden birine dahil olabiliriz. Bu iki grup hangileri, derseniz hemen açıklayalım; amatör gök bilimciler ve profesyonel gök bilimciler… Yıldızları, gezegenleri ve bulutsu oluşumları gözlemlemek, gök bilimcilerin uğraşları arasında. Bu işi daha detaylı olarak yapan ya da meslek edinmiş kişiler profesyonel grubu oluştururken, gökyüzü meraklılarının yaptığı gözlemler ise işin hobi kısmını meydana getiriyor.
GÖKYÜZÜ GÖZLEMCİLİĞİ İÇİN GEREKENLER
Gökyüzünü izlemeye karar verdiyseniz, kim bilir belki de fantastik haberlere konu olan ufoları veya bir kuyruklu yıldızı kendi gözleriniz ile yakalayabilirsiniz. Gökyüzü gözlemciliği her ne kadar özel dürbünler ve pahalı teleskoplarla yapılan bir hobi olarak bilinse de aslında çıplak gözle de gerçekleştirilebiliyor. Zaten isin sırrı, çoğu şeyde olduğu gibi neyin nerede olduğunu bilmekten geçiyor. Hatta bu işe yeni merak salmış amatör gözlemcilere, ilk aşamada, gökyüzünü çıplak gözle gözlemlemeleri tavsiye ediliyor. Bunun temel nedeni, çıplak gözle, gökyüzünde çok daha fazla nesneyi gözlemleyebilecek ve tanıyabilecek olmamız.
İLK ETAPTA TELESKOPLA BAŞLAMAYIN
Gökyüzü gözlemciliğine yeni başlıyorsanız sizin için tüyolarımız olacak. Bunlardan başında teleskop hevesinizi biraz daha ertelemeniz gelecek. Çünkü teleskop, başlangıçta işinize yaramayacak. Üstelik sizi hayal kırıklığına bile uğratması mümkün. Neden mi? Basit düşünün. Aradığınız cismi teleskopla bulabilmeniz için öncelikle nerede olabileceği hakkında bir fikriniz olmalı değil mi? Bu nedenle öncelikle gökyüzünü çıplak gözle tanımalı ve fikir edinmelisiniz. Ayrıca emin olun ki, bu işi profesyonel olarak yapan kişiler tarafından da bu tarzda tavsiye alacaksınız. Yani, amatör gökbilimcinin ilk ihtiyacını burnunun iki tarafında yer alan bir çift göz karşılayacak.
DÜRBÜN BAZEN TELSKOPTAN İYİDİR!
Ne alaka, dediğinizi duyar gibiyiz. Ancak bir dürbünü elde tutmanız ve her yere yanınızda götürmeniz teleskopla kıyaslandığında çok daha kolaydır. Üstelik dürbünle, teleskoba oranla, çok daha fazla sayıda gözlem yapabilirsiniz. Çünkü teleskobu elinizde tutmanız zor hatta her zaman mümkün değildir. Ufak ve kaliteli bir dürbün işinizi çok daha kolaylaştıracak! Galileo’nun, kendisini zindanlara tıkacak o büyük keşiflerini yaptığı teleskobun da kabaca 10×50’lik bir dürbün olduğunu hatırlatmamız, bu başlıkta anlatmak istediklerimizi biraz daha net bir şekilde açıklayabilir!
BU HOBİ NE ZAMAN YAPILIR?
Bazı gökyüzü meraklılarının, gece saatlerinde yapılan gözlemler daha çok ilgilerini çeker. Bu nedenle, gözlemlerin çoğunlukla gece yapıldığını belirtelim. Ancak, aslında gökyüzü gözlemini yapmak için belirli bir saat ya da zaman dilimi yok. Gökyüzü gözlemciliğini her mevsim ve günün her saatinde yapabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken temel nokta, elbette ki, havanın kapalı olmaması gerektiğidir. Eğer ki; gündüz saatlerinde gözlem yapmak istiyorsanız da güneş ve ay izleyeceğiniz ilk iki gök cismi olacaktır.
TELESKOP FİYATLARI NE KADAR?
Önce çıplak gözle izlediniz, ardından da bir dürbün aldınız. Şimdi ise sırada teleskop satın almak var. Bu noktada iyi karar vermelisiniz. Gök cisimlerini izlemek için, ev tipi iki ayı model teleskoptan birini kullanmanız gerekecek. Karar sizin belki de iki modelden de alabilirsiniz..! Refraktör (mercekli) teleskop modelleri piyasadaki diğer modellere göre daha uygun fiyatlıdır. Reflektör (aynalı) teleskoplar ise Newton tarzı teleskoplar olarak da adlandırılır. Piyasada ağırlıklı olarak oldukça pahalı aynalı modeller bulunmaktadır. Bu iki teleskopun piyasadaki muadilleri için bir fiyat aralığı vermek gerekirse, “800 liradan 30 bin liraya kadar çıkabilir” diyebiliriz. Eğer bu yazıyı okuduktan sonra gökyüzü gözlemciliğine başlarsanız, yıldızlara bizden de selam söylemeyi unutmayın!
GÖKYÜZÜ GÖZLEMCİLİĞİ İÇİN 4 ÖNERİ
- Gezegenleri ve takım yıldızlarını tanıyın
Çok zor olmadığını belirtelim, gezegenleri tanımak çok kolaydır. Takımyıldızlarını da tanımak çok işinize yaramakta; böylelikle, gökyüzünde aradığınız cisimleri çok daha kolay bulabilmek mümkün olacaktır.
2. Gözlem aygıtınızın optik özelliklerini öğrenin
Kendinize bir teleskop ya da dürbün almayı düşünüyor olabilirsiniz. Seçim yapmadan önce, bu aygıtların optik özelliklerini tanımanızda fayda var. Böylece kullanım amacınıza en uygun aygıtı seçebilirsiniz.
3. Gökyüzünde gözlenebilecek temel hedefler
İşte gökyüzü meraklısı, amatör gökyüzü gözlemcileri için, ilk etapta çıplak gözle bile gökyüzünde gözlemleyebilecekleri hedeflerden birkaçı: Sirius, Ay, Venüs, Mars, Merkür, Avcı (Orion) Takım Yıldızı..
4. Gökyüzü neden mavi biliyor musunuz?
Bir gökyüzü meraklısı için, bu bilgiyi de vermeden geçmek istemedik. Gökyüzünün rengi mavidir . Çünkü ; mavi ışık atmosfere, kırmızı ışığa oranla daha çok saçılmakta. Bu da gökyüzüne mavi rengini vermektedir.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
Hans Lippershey
Almanya doğumlu gözlükçü Hans Lippershey, 1608 yılında, normalden üç kat yakınlaştırma gücüne sahip ilk mercekli teleskobu üretti.
Galileo Galilei
Galileo Galilei, 1610’da, Lippershey’in tasarımını kusursuzlaştırarak 33 kat büyütme gücüne sahip bir teleskop üretti.
Newton Teleskobu
İlk aynalı teleskop, ışığın aslında bir renk tayfından oluştuğunu bulan Isaac Newton tarafından 1668’de geliştirildi.
Cassegrain Teleskobu
Rahip Laurent Cassegrain, 1672’de aynalı içbükey birincil ayna ve dış bükey ikincil ayna kullanarak yeni bir aynalı teleskop geliştirdi.
Ay’ın ilk fotoğrafı!
John William Draper 1840’ta Ay‘ı ilk kez fotoğrafladı. 13 cm çaplı mercekli bir teleskop kullanarak 20 dakikalık uzun pozlamayla fotoğraf çeken Drapaer, astrofotografinin babası oldu.
Hooker Teleskobu
1917’de kurulan Los Angeles’taki 2,5 metre çaplı Hooker Aynalı Teleskobu 1948’e kadar dünyanın en büyük teleskobuydu. Edwin Hubble 1924’te bu teleskopla Samanyolu dışındaki galaksileri gözlemledi ve evrenimizin genişlemekte olduğu sonucuna vardı.
