Sevdiğiniz bir portreyi ya da deseni havya benzeri bir alet takımıyla müthiş ahşap tablolara dönüştürmeye ne dersiniz? Bu fikir hoşunuza gittiyse siz de pirografi ile gününüze sanat katabilir, harika bir hobi edinebilirsiniz.
Sıcak metal uçlu aletlerle ahşabı yakarak müthiş sanat eserleri oluşturabilirsiniz. Çok sevdiğiniz bir portreyi veya müthiş bir manzara resmini pirografi (Ahşap Yakma Sanatı) ile eşine az rastlanır kahve tonundaki tablolara dönüştürebilir, yaptığınız eserleri sevdiklerinize hediye edebilirsiniz. Hadi gelin, şimdi pirografi’nin tüm ayrıntılarına birlikte göz atalım… Kısaca özetlemek gerekirse, pirografi güzel portreleri, resimleri, objeleri ahşaba veya zaman zaman da deriye aktarma sanatıdır. Eşsiz eserler, yanan bir metal uç sayesinde, dağlama yöntemiyle ahşaba aktarılır.
PİROGRAFİ İÇİN NELER GEREKLİ
Dali veya Van Gogh o müthiş eserleri oluştururken boya tuval, fırça ve benzer malzemelerden faydalandı. Bu yolda sizin ihtiyacınız olan şey ise bir dağlama makinesi olacak. Piyasada pirografi için çeşitli markalarda dağlama makineleri mevcut. Size tavsiyemiz ise arama motorlarında ‘havya’ olarak arama yapmamanız. İlle de bir model önermemiz gerekirse, genellikle Gauss ya da Razertip marka aletler oldukça revaçta. Satın aldığınız pirografi takımlarında, çeşitli boyutlarda uçlar da yer alacak. Bu parçalar; farklı gölgelendirme, çizim, şekil verme gibi aşamalarda ayrı ayrı işinize yarayacak. Şunu net bir şekilde söyleyelim, eliniz biraz yatkınsa, pirografi, ayarlanabilir ve elektrikli ahşap yakma makineleri sayesinde günümüzde çok daha kolay bir hâl aldı.
ŞİMDİ SIRA AHŞAP SEÇİMİNDE
Şimdi de resimleri aktaracağımız yerdeyiz… Pirografi’de tuvalleriniz çeşitli türlerde ahşap malzemeler olacak. Örneğin, hat sanatı ile ilgili bir çizimi aktarmak isterseniz sizin için en uygun olan malzeme ‘MDF’ diye tabir edilen sert ahşaplar olacaktır. Ayrıca MDF’yi seçerken malzemenin üzerinde çapak ve benzeri kalıntıların olmamasına dikkat etmeniz gerekecek. Çünkü çapaklı bir malzeme üzerinde işlem yapmak oldukça zordur. Her ne kadar pürüzsüz de görünse aldığınız ahşap malzemeye ince bir zımpara uygulamanız da pirografi sırasında işinizi kolaylaştıracaktır. Eğer bir portre, manzara gibi çizimler yapacaksanız da kontraplak malzemeler tercih etmeniz sizin için çok daha uyun olacaktır.
PİROGRAFİ YAPARKEN RESİM AHŞABA NASIL AKTARILIR?
Malzemelerimiz tamam… Artık bu eşsiz sanata başlayabiliriz. Peki, çizeceğimiz figürü ahşaba nasıl aktaracağız? Bunun için ilk yöntem şu… Öncelikle ahşaba aktaracağınız resmin çıktısını alın. Sonra bu çıktıyı üstte kalacak şekilde karbon kâğıdı ile sabitleyin. Ardından birbirlerine sabitlediğiniz görsel çıktısı ve karbon kağıdını bu kez de ahşaba yerleştirin. Görselin ana hatlarını belirleyin ve çizgilerin üzerinden geçin. Karbon kâğıdı sayesinde üzerinden geçtiğiniz resim ahşaba aktarılacaktır.
RESMİ AKTARMAK İÇİN BİR BAŞKA YÖNTEM
Oluşturmak istediğiniz pirografi desenini ahşaba aktarmanın diğer bir yolu da evinizdeki ütüden yardım almak olacaktır. Bu sefer çizmek istediğiniz resmi ya da deseni ahşap üzerine koyacaksınız. Ardından, ahşabın üzerine yerleştirdiğiniz görseli ütüleyeceksiniz. Sıcaklık sayesinde görsel, bir süre sonra ahşaba geçecektir.
PROGRAFİ ÇİZİMİNE BAŞLAYABİLİRSİNİZ!
Bu aşamaların hepsini geçtikten sonra artık çizimimize başlayabiliriz. Ahşap üzerine aktardığınız resmi havya mantığında çalışan dağlama makinemizle belirginleştirme zamanı. Öncelikle resim ya da desenin ana hatları üzerinden ahşap yakma kalemi ile geçmeniz gerekecek. Resim daha belirgin olduktan sonra ince işçiliğe geçeceksiniz. Gölgelendirme yapılması gereken yerlerde, dağlama makinenizin içerisinde yer alan ve daha ince olan uçlarını kullanın. Çizdiğiniz resmin aslına bakarak tonlamaları gerçekleştirin. Unutmayın, istediğiniz renk tonunu yakalamak için en önemli unsur dokunuşlarınızın şiddeti olacak. Ayrıca makinedeki ısı ayarıyla da istediğiniz tonu yakalamak için oynayabilirsiniz. Pirografi’de, dağlama makinesinin ucu çok bastırıldığında koyu kahverengi, hafif dokunuşlarda ise daha açık tonları elde edilmektedir.
PROGRAFİ SANATI NE ZAMANDIR UYGULANIYOR?
Ahşap yakma sanatının tarih sahnesine çıkışı, Eski Yunan’da ve Mısır’da M.Ö. 1000’li yıllara kadar gidiyor. Pirografi kelimesi, Yunanca’da ‘ateşle yazmak’ anlamına geliyor. Tarih öncesi dönemde bazı Afrika kabilelerinin de bu sanatı icra ettiği bilinmekte. Çin’de M.Ö. 202 yılında hüküm sürmeye başlayan Han Hanedanlığı döneminde ise bu sanat ‘Ateş İğnesi Nakışı’ olarak biliniyordu. Büyük Britanya’da, Viktoryen Dönemde (1837-1901) bu sanatı icra etmeye yönelik makinelerinin gelişmesi ilginin de artmasına neden oldu. Pirografi terimi de tam olarak o zamanlar ortaya çıktı. Öncesinde, ağırlıklı olarak ‘pokerwork’ terimi kullanılıyordu.
ALFRED SMART VE PROGRAFİ SANATINA KATKISI
19’uncu yüzyılın sonlarında, Alfred Smart adlı Avustralyalı bir mimar, su bazlı boyanın, benzolin dumanlarını ısıtılmış içi boş bir platin kalem aracılığıyla pompalayarak ahşaba sıcak olarak uygulanabileceğini keşfetti. Bu şekilde, ahşap üzerinde rahat bir şekilde renklendirme ve gölgeleme yapılmasına olanak sağlandı. 20. yüzyılın başlarında, elektrikli pirografik sıcak telli ahşap aşındırma makinesinin geliştirilmesi, işleme sürecini daha da kolaylaştırdı. Pirografi; Romanya, Polonya, Macaristan, Arjantin ve Güney Amerika’nın diğer bölgeleri de dahil olmak üzere çoğu ülkede geleneksel bir halk sanatı haline dönüştü.
BUNLARA DİKKAT!
Maske takmayı unutmayın
Ahşabın zımparalanması sırasında ortaya çıkan aşırı ince tozlar ve yakma işlemi sırasında oluşan toksik dumanlardan korunmak için işlem sırasında maske takmanız doğru bir tercih olacaktır.
Odanıza bir fan kurdurun
İnsan üretimi ahşaplar kimyasal işlemlerden geçerler. Dağlama makinesi ile bu tür ahşapları yaktığınızda havaya toksin salınacaktır. Çalıştığınız odada bir fan iyi bir seçimdir.
Deri de işleyebilirsiniz
Ağaç dağlama makinası ile deri yakma sanatı da icra edilebilir. Deri üzerine çizdiğiniz figürler yakma makinası ile güzel şekilde belirgin hale getirilir. Bunun için makine alırken ayrıntılara dikkat edin.
Peki ‘pirogravür’ nedir?
Bu sanat farklı ısı aletleri ile yapılabilir. Isıyla çizim yapma tekniğine verilen isim ise ‘pirogravür’dür. Yapılması planlanan çizimler özel teknikler kullanılarak ahşaba aktarılmaktadır.
